Μια «μπερδεμένη» ανοιξιάτικη μέρα. Εγώ σε κακό χαμό στους δρόμους από το πρωί, με λίγο «αδιάφορη» διάθεση. Πω πω… και να μην περνάει η ώρα με τίποτα. Τρέξε να κάνεις σέρβις στο αυτοκίνητο, μάζεψε τα πράγματα τριών ημερών στα βουνά και στα λαγκάδια (ήταν βλέπετε Αγίου Πνεύματος εδώ και η μισή Αυστρία είχε φύγει από τη Βιέννη), πήγαινε σπίτι, άλλαξε ρούχα και κάπου στο ενδιάμεσο διάβασε και τα νέα του «πλανήτη» στο αγαπημένο «φατσοβιβλίο». Προς μεγάλη μου (θετική) έκπληξη βλέπω στο προφίλ φίλου μου την κοινοποίηση μιας εκδήλωσης του ΣΕΦΕΒ (Σύλλογος Ελλήνων Φοιτητών και Επιστημόνων Βιέννης) με τον τίτλο „Hommage an Yiannis Ritsos“ δηλαδή «Αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο». Ενδιαφέρον, σκέφτομαι, δεν πρέπει να λείψω. Τι σόι Ελληνίδα της «Διασποράς» είμαι, αν δεν παραβρεθώ σε μια τέτοια σοβαρή εκδήλωση προς τιμήν του τόσο μεγάλου Έλληνα ποιητή Γιάννη Ρίτσου.
Ψάχνω και για άλλα στοιχεία να ενημερωθώ και βλέπω πως πρόκειται για την πρώτη παράσταση της μοναδικής ελληνικής θεατρικής ομάδας στην Βιέννη ονόματι „zur Sonne“, δηλαδή «προς τον Ήλιο», με ιδρυτή τον Θεόδωρο Λιμίτσιο. Το όνομα δεν μου λέει κάτι, αλλά όσο πιο πολλά διαβάζω για αυτή την προσπάθεια, τόσο περισσότερο μου κινείται η περιέργεια να δω από κοντά το αποτέλεσμα. Αναγνωρίζω μερικά «μουσικά» ονόματα, εδώ και χρόνια γνωστά στους καλλιτεχνικούς κύκλους της Βιέννης, όπως ο καταπληκτικός Αναστάσιος Στρίκος στο πιάνο και η μοναδική Όλγα Καίσαρη στο τραγούδι. Παίρνω λοιπόν τηλέφωνο στο θέατρο Ιnterkulttheater Wien και εξασφαλίζω μια θέση, χωρίς ασφαλώς να «ταλαιπωρήσω» τον Μάρκους… καταλαβαίνετε πως δεν είναι δυνατόν να περιμένω από έναν άνθρωπο που δεν μιλά την γλώσσα σε πολύ «υψηλό» επίπεδο (πως να γίνει αυτό σε ένα χρόνο !!!) να ταυτιστεί με την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου… άκρως «απάνθρωπο» και σαδιστικό !
Έχει αρχίσει να βρέχει καταρρακτωδώς και ο σύζυγός μου με αφήνει μπροστά από το θέατρο, 10 λεπτά μόλις πριν ξεκινήσει η παράσταση. Τρέχω. Δεν ξέρω πραγματικά τι θα αντικρίσω και η περιέργειά μου αυξάνεται από λεπτό προς λεπτό. Πληρώνω το εισιτήριό μου, χαιρετώ γνωστούς και φίλους που έχουν έρθει (με την ίδια περιέργεια) και ψάχνω να βρω μια θέση, σε αυτό το πολύ όμορφο, αρκετά μαζεμένο με τραπεζάκια θέατρο. Παρατηρώ την σκηνή και βλέπω τοποθετημένες καρέκλες οριζόντια… χωρισμένες σε δυο σειρές, αριστερά και δεξιά… περιμένω…Καθώς σβήνουν τα φώτα ακούγεται από τα ηχεία ο μαγνητοφωνημένος ήχος της θάλασσας… μας ταξιδεύει…πόσο Ελλάδα μύρισε ξαφνικά. Ένας-ένας ξεκινούν να έρχονται στην θέση τους και ξεκινάει ένας συνδυασμός θεάτρου, μουσικής και τραγουδιού. Έξω να ρίχνει ο θεός με τον θεό, να αστράφτει και να βροντά σε τέτοιο βαθμό, που στην αρχή δεν μπορούσαμε να διαχωρίσουμε, αν ήταν εσκεμμένο θεατρικό «κόλπο», μαγικό ή απλά μια «κοσμική» σύμπτωση. Ένα έχω να πω: η φωνή των παιδιών που ακούγονταν στεντόρεια καθώς αφηγούνταν ματωμένες πολιτικές στιγμές της Ελλάδας, που τόσο ενέπνευσαν τον Γιάννη Ρίτσο σε συνδυασμό με αποσπάσματα από την μοναδική ποίησή του, η φωνή της Όλγας που χρωμάτιζε τις λέξεις, το πιάνο και ο ήχος του μαντολίνου, όλα αυτά μαζί, μου προκάλεσαν μια συγκίνηση που δεν ήμουν προετοιμασμένη να νοιώσω. «Επιτάφιος», «Ρωμιοσύνη», «Το τραγούδι της αδελφής μου», «Τρακτέρ», «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» και τόσα άλλα εμπνευσμένα ποιήματα. Στο διάλειμμα συζητούσα με μια φίλη, πόσα δεν γνωρίζουμε τελικά για αυτές τις σπουδαίες ελληνικές προσωπικότητες.
Ναι, το παραδέχομαι, τον Γιάννη Ρίτσο μπορεί να τον ήξερα ως όνομα και ως ποιητή που έγραψε την «Ρωμιοσύνη», που μελοποίησε ο Θεοδωράκης και ο Κύριος Τζορτζάτος στο σχολείο μου μας έβαζε να το τραγουδάμε με περηφάνια στην χορωδία, αλλά παραπάνω δεν γνώριζα… ντροπή! Πριν από έναν μήνα περίπου, έψαχνα για ένα ελληνικό λογοτεχνικό κείμενο να αναφέρεται στην Πανσέληνο και αισίως έπεσα πάνω στο έργο του «Η σονάτα του σεληνόφωτος». Πόσο μου άρεσε, πόσο απλά και γεμάτα λόγια χρησιμοποιούσε για να πει κάτι τόσο μεγάλο.
Και αυτά τα παιδιά χθες μας έδωσαν ένα μάθημα. Από τη μια μας έδειξαν πως, αν θέλει ο άνθρωπος μπορεί να πράξει όμορφα πράγματα, όπως τη δημιουργία μιας ελληνικής θεατρικής ομάδας σε μια πόλη που έπρεπε να το είχε κάνει εδώ και καιρό και σίγουρα ποιούς δεν θα έπρεπε ποτέ να ξεχνούμε. Αυτή τη μοναδική πολιτιστική κληρονομιά που κουβαλάμε. Τι αγώνα έχουν κάνει οι πρόγονοί μας, για να δώσουν στην Ελλάδα μας τα φώτα του πολιτισμού… κι εμείς σπαταλάμε τον χρόνο και την ενέργειά μας τόσο άδοξα, αριστερά – δεξιά, χωρίς σκέψη, κάτι που αποτελεί είδος προς εξαφάνιση. Ξεχνάμε παραδειγματικά λες και το κάνουμε επίτηδες, έχω να παρατηρήσω. Καλά είναι και τα κουτσομπολίστικα μαγκαζίνο, ακόμη και τα περιοδικά που έχουν μια ελαφρότητα ότι πρέπει για τις ανέμελες διακοπές, αλλά «παν μέτρον άριστον»… Ας δώσουμε λίγο χρόνο και χώρο στον πραγματικό πολιτισμό και στους αξιόλογους εκπροσώπους του είδους. Δεν κοστίζει τίποτα. Όσα μπράβο και να γράψω δεν θα είναι αρκετά. Αρκεί να συνεχίζετε να δίνετε το καλό παράδειγμα…
«Η γνώσεις είναι για το πνεύμα ό,τι τα μάτια για το σώμα, δηλαδή το φως της διάνοιας. Αντίθετα η άγνοια και η αμάθεια είναι το σκοτάδι.» (Πλούταρχος)
