Sag’s Multi! :: Πες το… στις γλώσσες σου!
Η μάχη κατά του ρατσισμού ξεκινά στην Αυστρία από τα σχολεία, όπου έτσι κι αλλιώς συνυπάρχουν μαθητές διαφορετικών εθνοτήτων, που αποτελούν ως εκ τούτου φορείς διαφορετικών πολιτισμών, γλωσσών και πεποιθήσεων. Έτσι, την ώρα που σε άλλες χώρες οι μαθητές με μεταναστευτικό υπόβαθρο σχεδόν αποκλείονται από τη σχολική διαδικασία, αυστριακοί φορείς που σχετίζονται με τους τομείς της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, αλλά και της οικονομίας, πασχίζουν να ενσωματώσουν στους κόλπους της σχολικής κοινότητας κάθε μη αυστριακό μαθητή, ενδυναμώνοντας την πολιτισμική του ετερότητα, με στόχο αφενός την ένταξή του, χωρίς όμως αυτό να ενέχει καμία απειλή για την πιθανή αποστέρηση της ιδιαίτερης πολιτισμικής του ταυτότητας.
Προς τον σκοπό αυτό διενεργείται από το σχολικό έτος 2009/10 ο διαγωνισμός πολυγλωσσίας Sag’s Multi με στόχο όχι μόνον την ανάδειξη της γλωσσικής ετερότητας, που έτσι κι αλλιώς αποτελεί καθημερινότητα για τους μαθητές του αυστριακού σχολείου, αλλά πολύ περισσότερο στοχεύει στην ενίσχυση της ιδιαίτερης πολιτισμικής ταυτότητας των ξένων μαθητών. Οι μαθητές συμμετέχοντας στον διαγωνισμό προβάλλουν πρωτίστως τη γλώσσα τους, όμως σε κλίμα ευγενούς άμιλλας γνωρίζουν από πιο κοντά και με τρόπο διασκεδαστικό το πολιτισμικό φορτίο των συμμαθητών τους. Έτσι οι πολιτισμικές διαφορές των μαθητών αποκτούν ένα κοινό σημείο αναφοράς και συναντώνται σε έναν κοινό στόχο: να ακουστεί η φωνή τους με τον τρόπο που εκφράζονται πιο οικεία, αφήνοντας έτσι χώρο στην συνειδητοποίηση της διαφορετικής ταυτότητας του καθενός. Στην πραγματικότητα, η ετερότητα που μοιράζονται ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μέσα στην κατά τα άλλα ομοιογενή αυστριακή κοινωνία που τους φιλοξενεί, είναι αυτό που τους ενώνει.
Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε μαθητές από την 7η ως και την τελευταία τάξη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι μπορεί να έχουν καταγωγή από κάθε γωνιά του πλανήτη, προέρχονται από δίγλωσσες ή και πολύγλωσσες οικογένειες και σίγουρα δεν έχουν τη γερμανική ως μητρική ή πρώτη γλώσσα (Γ1). Ωστόσο, όλοι οι μαθητές μιλούν τη γερμανική, ως δεύτερη γλώσσα (Γ2), τουλάχιστον στο σχολείο. Αυτό που αποτελεί πρόκληση για τους διαγωνιζόμενους είναι να συντάξουν μια ομιλία, την οποία αναμένεται να εκφωνήσουν ενώπιον ενός ακροατηρίου που συναντούν για πρώτη φορά και το οποίο αποτελείται κυρίως από άλλους μαθητές, αλλά και από την κριτική επιτροπή! Τα μέλη της κριτικής επιτροπής, πλην ειδικοί της γερμανικής γλώσσας, είναι επίσης φυσικοί ομιλητές των διαφορετικών μητρικών γλωσσών που μιλούν οι διαγωνιζόμενοι. Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τη σχολική βαθμίδα στην οποία φοιτούν και εκτός από τη ρητορική τους δεινότητα, τον χειρισμό του θέματος και τις ικανότητες στη μητρική τους γλώσσα, αξιολογούνται επιπλέον και για τη γνώση της γερμανικής.
Η ομιλία, η οποία πρέπει είναι ενιαία, συντάσσεται σε δυο γλώσσες που εναλλάσσονται, στη γερμανική και την μητρική ή Γ1 του κάθε μαθητή. Οι μαθητές είναι ελεύθεροι να δημιουργήσουν μια εντυπωσιακή ομιλία και δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι περιορισμοί για τον τρόπο παρουσίασης. Όσο περισσότερες οι εναλλαγές χωρίς να διασπάται η συνοχή του λόγου, τόσο πιο θετική και η αναμενόμενη αξιολόγηση.
Το θέμα του διαγωνισμού είναι διαφορετικό από χρονιά σε χρονιά. Το φετινό μοτίβο έχει ως εξής:
„Word up: Wir reden mit!“ ~ Ναι! Ο λόγος μας ανήκει!
Οι διαγωνιζόμενοι μαθητές μπορούν, προς διευκόλυνσή τους, να επιλέξουν ένα από τα παρακάτω θέματα:
- · Μαζί καταφέρνουμε περισσότερα!
- · Αν ήμουν…, τότε…!
- · «Οι εκλογές μόνες δεν φτιάχνουν αληθινή δημοκρατία» Barack Obama
- · Όχι μόνο να λέμε, αλλά και να κάνουμε!
- · Αυτό ήθελα να το πω από καιρό…
Η προκριματική φάση του διαγωνισμού για το σχολικό έτος 2013/14, ξεκίνησε ήδη από τον Νοέμβρη, αρχικά για τους συμμετέχοντες του ομοσπονδιακού κρατιδίου της Βιέννης, ενώ από τον Νοέμβρη ως και τον Γενάρη διαγωνίζονται οι μαθητές που προέρχονται από τα υπόλοιπα κρατίδια. Η τελική φάση του διαγωνισμού έχει προγραμματιστεί για τον Φεβρουάριο, ώστε να ακολουθήσει η τελετή απονομής στις αρχές Μαρτίου στη μεγάλη αίθουσα του Δημαρχείου της Βιέννης. Εκτός από αναμνηστικά βραβεία για όλους τους συμμετέχοντες, οι 15 τελικοί νικητές του διαγωνισμού πρόκειται να ταξιδέψουν σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα!
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, όπως παρατηρούν, μετά από τους διαγωνισμούς των τελευταίων ετών, οι δεξιότητες που αφορούν στον προφορικό λόγο των μαθητών, καθώς επίσης και η πολιτισμική επίγνωση που διαμορφώνουν, παρουσιάζονται ιδιαίτερα ενισχυμένες μετά από τη δημόσια αγόρευση στον διαγωνισμό. Οι νεαροί μαθητές επιστρέφουν στη σχολική καθημερινότητα με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση έχοντας βιώσει μια σημαντική εμπειρία!
Στον περσινό διαγωνισμό, η Ελληνίδα μαθήτρια Κυριακή Μανδαλά, γεννημένη στη Βιέννη και ομιλήτρια της ελληνικής, σερβικής και γερμανικής γλώσσας, κατάφερε να φτάσει ως και τον τελικό και να φλερτάρει με την πρωτιά! Όπως δηλώνει η ίδια, ο λόγος για τον οποίο θέλησε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό πολυγλωσσίας ήταν για να δοκιμάσει κάτι καινούργιο και να αποκομίσει μια νέα και διαφορετική εμπειρία. Επιπλέον, το θέμα «Η Ευρώπη του 2030» ήταν αυτό που τη γοήτευσε και την έπεισε τελικά να λάβει μέρος, χαρίζοντάς της την έμπνευση για τις δυο συγκινητικές ομιλίες της. Ο διαγωνισμός τής έμαθε πολλά και πάνω από όλα πώς να εμφανίζεται και να αγορεύει μπροστά σε μεγάλο ακροατήριο. Εκτός αυτού, όμως, θέλει να ελπίζει πως με τις ομιλίες της βοήθησε κάποιους στο να προβληματιστούν για κάποια βασικά ζητήματα…
Europa im Jahr 2030
Xαίρομαι παρά πολύ που έχω τη δυνατότητα να βρίσκομαι σήμερα εδώ και να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις μου, που αφορούν την Ευρώπη το 2030.
Es ist eine große Freude für mich, heute hier sein zu dürfen.
Wir befinden uns im Jahr 2030. Mittlerweile sitze ich ganz alleine oben am Olymp. Die meisten der Götter haben sich zurückgezogen. Nur noch wenige erledigen ihre Aufgaben akkurat, die meisten wollen die Menschen für ihre Fehler bestrafen. Wisst ihr, das Problem ist, dass umso weniger die Menschen an uns glauben oder zu uns beten, desto schwächer und älter werden wir. Wir leben von der Kraft des Glaubens an uns.
„Was tun“, frage ich mich also.
Κάθομαι στην κορυφή του Ολύμπου, όπως εδώ και χιλιάδες χρόνια, κρατώντας στο χέρι τους κεραυνούς μου. Μ΄αυτούς πάντα μού ήταν εύκολο να επιβάλλω την τάξη στον κόσμο. Όμως, τελευταία τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Το διαπιστώνω καθημερινά παρακολουθώντας τους ανθρώπους κάτω στη γη, και ειδικά στην πανέμορφη Ευρώπη, που όταν την ανακάλυψα είχα άλλα σχέδια γι αυτήν. Έχουν αλλάξει τόσο πολύ οι άνθρωποι , έχουν χάσει τη χαρά και την ευτυχία της ζωής. Δεν μπορώ να πώ όλοι, αλλά, πάντως, ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς. Από τότε που οι άνθρωποι δεν προσεύχονται πια στο Διόνυσο, σταμάτησε και αυτός να τους εμπνέει διάθεση για γλέντι και χαρά, ούτε η Αφροδίτη γεμίζει με αγάπη την ψυχή τους. Συχνά κυριαρχεί το μίσος μεταξύ των εθνών.
Der Grund, weshalb so viele Menschen von Hass, Neid und Streit getragen sind hat mit der Göttin der Zwietracht, Eris, zu tun, die für Unheil auf der Welt sorgt.
Es gibt selten Liebe zwischen einzelnen Menschen oder in Familien, die Beziehungen zwischen den Menschen sind zurückhaltender geworden. Die Menschen auf der Erde sind intolerant, dauernd im Stress, sie haben keine Zeit füreinander. Das Einzige, was zählt, ist der Job und die Karriere. Man kümmert sich kaum um Familie und Kinder. Eine funktionierende Ehe ist die Ausnahme.
Auch die finanzielle Lage Europas hat sich verschlechtert. Eigentlich heißt es: „Spüre den Zorn des Zeus“, aber hier hatte Hermes wieder einmal seine Finger im Spiel. Der Gott des Handels war enttäuscht von den Menschen und schickte somit vor einigen Jahrzehnten eine „schöne“ Finanzkrise. Aber nicht ganz zu Recht, denn das Volk kann nichts dafür, dass die Politiker das Land betrogen haben. Es ist schrecklich mitanzusehen, dass mein Land, über das ich einst herrschte, dem Zusammenbruch so nahe steht.
„Was tun“, frage ich mich also.
Οι Αρχαίοι Έλληνες ήτανε σοφοί και δημιουργικοί. Όχι ότι δεν υπάρχουν και σήμερα ευφυείς Έλληνες, αλλά αυτοί μεταναστεύουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και καλά κάνουν, αφού μετά από τόσα χρόνια, δεν υπάρχει ανάπτυξη στην Ελλάδα. Τόσος κόσμος πεινάει, δεν έχει δουλειά, η κατάσταση είναι εφιαλτική για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Τέτοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Η βοήθεια που προσφέρεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα κράτη που βρίσκονται σε κρίση φαίνεται να μην επαρκεί. Έτσι μερικοί αναρωτιούνται αν έχει νόημα να παραμένουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση κράτη με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Δυστυχώς, τα ευρωπαϊκά κράτη φαίνεται να μην έχουν συνειδητοποιήσει ποιοι δεσμοί τα συνδέουν, ποια είναι τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναρωτιέστε κι εσείς ποια είναι αυτά; Φυσικά και δεν εννοώ μόνο τα οικονομικά συμφέροντα! Είναι το κοινό παρελθόν των χωρών της Ευρώπης, που και το όνομά της είναι ελληνικό! Είναι ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός, που έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στις γλώσσες και στην Τέχνη των ευρωπαϊκών κρατών.
(Man fragt sich, was eigentlich die Griechen bei ihrer Auseinandersetzung mit der finanziellen Krise stärken und helfen könnte? Stellt Griechenland einen unentbehrlichen Teil Europas dar?
Ich finde das Bild, mit dem ein deutscher Verehrer Griechenlands und seiner antiken Kultur die Stelle und die Rolle Griechenlands in Europa darstellt meisterhaft. Ich kann Sie versichern, dass ich genau dieses Bild von hier oben, vom Olymp, sehe:
„Die europäische Kultur gleicht … einem riesigen lebendigen Gewebe, an dem ein unbekannter Webermeister ständig weiterwebt. Unsere Einzelkulturen sind die Muster in diesem Gewebe, und wir einzelnen Menschen wohl die kleinen Knötchen in ihm. Das Gewebe besteht, wie jedes Gewebe, aus den festen durchgehenden Zellen und den mit ihnen verflochtenen Einschlägen. Nun, die Zellen des Gewebes unserer europäischen Kultur sind vor allem drei: Griechentum, Römertum und Christentum. Sie gehen durch, haben im Laufe der Zeit aber natürlich viele Einschläge von anderer Seite erfahren. Im Sinne dieses Bildes ist es nicht so, dass Griechen- und Römertum nur als ein fernes, totes Traditionsgut daliegen. Das Griechentum ist die ‚Entelechie’, das heißt die lebendige, sich in ständiger Fortgestaltung bewahrende Grundform Europas. In unserem bewussten wie auch unbewussten Dasein sind wir von den Elementen der Antike tausendfach ‚durchwebt’; das kann z. B. am Sprachlichen und Kulturellen, in unserer Wissenschafts- und Ideengeschichte und sonst vielfach aufweisen“.[1]
Man fragt sich also: Wie könnte man Griechenland aus dem Gewebe Europas entfernen, ohne es zu zerstören? )
Ένα μεγάλο πρόβλημα που επίσης απασχολεί την Ευρώπη και τον κόσμο είναι η αλλαγή του κλίματος. Οι παγετώνες έχουνε μειωθεί σε μεγάλο βαθμό. Πολλά είδη φυτών και ζώων απειλούνται με εξαφάνιση. Τα αποθέματα νερού εξαντλούνται σταδιακά. Επίσης υπάρχουν οι απώλειες των καλλιεργειών, επειδή η Δήμητρα σταμάτησε να φροντίζει για την γονιμότητα της γης και την εναλλαγή των εποχών. Απαγόρεψε στα φυτά να μεγαλώνουν, στα δέντρα να αποδίδουν καρπούς και στα ζώα να πολλαπλασιάζονται. Η αδελφή μου πιστεύει ότι, αν οι άνθρωποι δε μας τιμούν, ούτε κι εμείς πρέπει να ενδιαφερόμαστε για την τύχη τους. Όμως οι άνθρωποι με την ευφυία τους κατόρθωσαν να βρουν λύση και γι΄αυτό το πρόβλημα και άρχισαν να παράγουν τεχνητά τρόφιμα.
Die Technologie ist weit fortgeschritten unten auf der Welt. Die Autos sind viel effizienter geworden und viel moderner. Zum Teil gibt es sogar Fahrzeuge, die sich selbst steuern. Der Knight Rider ist Realität geworden. Es ist unglaublich, wie schnell neue Produkte auf den Markt kommen. Fernseher und Waschmaschinen werden mündlich gesteuert; die Hausübung der Kinder schreibt der Computer. Nachhaltige Energieform und Recycling bestimmen deren Leben. Auch die Medizin hat sich so sehr verbessert so, dass man sogar schon Krebs heilen kann.
Μέσα σε αυτή την τεράστια τεχνολογική πρόοδο φαίνεται ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν τι έχει σημασία και αξία στη ζωή: είναι η ευδαιμονία, η ευτυχία, όπως την όρισε ο Αριστοτέλης. Δε μένει παρά να επαναλάβουμε την πάντα επίκαιρη ευχή του Αισχύλου: «το δ΄ ευ νικάτω»! «Το καλό ας νικήσει»!
Aber bei all diesem riesigen technologischen Fortschritt scheinen die Menschen doch zu begreifen, was Bedeutung und Wert im Leben hat: das ist die Glückseligkeit im Sinne des Aristoteles. So bleibt es, den immer aktuellen Wunsch des Aischylos zu wiederholen: «το δ΄ευ νικάτω»! «Das Gute soll überwiegen»!
[1] Schadewaldt, Wolfgang, Sinn und Wert der humanistischen Bildung, 21970, S. 532f.
Μαγνητοσκοπημένη η ομιλία της Κυριακής Μανδαλά:
Η πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού καθώς και η διοργάνωσή του, οφείλει πολλά στον Σύλλογο Οικονομία για την Ενσωμάτωση (Verein Wirtschaft für Integration), ο οποίος ενισχύεται από την τράπεζα Raiffeisenbank. Κύριος χορηγός είναι η ασφαλιστική εταιρεία UNIQA, αλλά και η Δημοτική Διεύθυνση Σχολικής Μέριμνας (Stadtschulrat). Τη διοργάνωση έχει αναλάβει ο Σύλλογος EDUCULT.
*Της Πηνελόπης Κολοβού